९०औँ क्रान्तिकारी साहित्यकार हरिभक्त कटुवाल जयन्ती अनेसासको उद्योगमा गोलाघाटको पञ्जानमा भव्यताका साथ सम्पन्न ।

Nelive24,गोलाघाट:  असम नेपाली साहित्य सभा (ANSS) द्वारा ANSS गोलाघाट जिल्ला समितिको सहकार्यमा ANSS चुङ्गाजन ईकाइको आयोजनामा ​​गोलाघाट जिल्लाको सरुपाथर अन्तर्गत पञ्जान गाउँमा ९०औँ हरिभक्त कटुवाल जयन्ती एकदिवसीय कार्यक्रम भव्यताका साथ मनाइयो ।

गोर्खा भाषा साहित्यको इतिहासमा सबैभन्दा चम्किलो रत्नमध्ये एक 'क्रांतिकारी कवि' हरिभक्त कटुवालको जन्म सन् १९३५ जुलाई २ मा असमको डिब्रुगढको बोगीबिल भन्ने सानो बस्तीमा भएको थियो।  उनले गोर्खा भाषा, अंग्रेजी, हिन्दी र असमिया भाषामा धेरै कृति छन्

 हरिभक्त कटुवालले आफ्नो औपचारिक शिक्षा असमिया माध्यमिक विद्यालयमा प्राप्त गरे र फलस्वरूप असमिया साहित्यले उहाँमा गहिरो प्रभाव पारेको थियो।  तर उनी ६० र ७० को दशकमा गोर्खा भाषा कविता तथा साहित्यको क्षेत्रमा उत्तरपूर्वी क्षेत्रका एक प्रमुख आवाज पनि थिए।

 ५०को दशकको उत्तरार्धमा कटुवाल एओसीमा पढाउँदा डिग्बोइमा थिए ।  नेपाली एम.ई स्कुलबाट उनले नेपाली साहित्य र संस्कृतिको क्षेत्रमा नयाँ महिमा कमाए ।  त्यो समय दार्जिलिङ, बनारस, देहरादून र काठमाडौं जस्ता साहित्यिक केन्द्रहरूबाट प्रतिष्ठित नेपाली पत्रिकाहरू र पत्रपत्रिकाहरूको परिसंचरणको साथ डिग्बोईमा साहित्यिक र सांस्कृतिक पुनर्जागरणको अवधि थियो।  वास्तवमा, दार्जिलिङका तत्कालीन साहित्यिक कृति र लेखकहरूले उनलाई धेरै प्रेरित गरे।

 गोर्खा कवि, दार्शनिक, लेखक, संगीतकार तथा गीतकार हरिभक्त कटुवालको ९० औँ जन्मजयन्ती आसाम नेपाली साहित्य सभाको आयोजनामा ​​पिनाकल इङ्लिस हाईस्कुल नजिकैको पञ्जानमा तिलक नाथ शिव मन्दिर प्राङ्गणमा आयोजना गरिएको थियो । एकदिने रंगीन गोर्खा कवि स्मृति जन्मजयन्तीको सुरुवात अनेसास अध्यक्ष श्रीदुर्गा खतिवडाले झण्डा फाहाएर गरे अनि कविलाई श्रद्धाञ्जली  महासचिव श्री.  मदन थापा दिएपछि ज्ञात अज्ञात सहिद प्रति कार्यकारी अध्यक्ष डा चिन्तामनी शर्माले श्रद्धाञ्जली अर्पण गरे।  बहुजातीय साँस्कृतिक र्‍यालीलाई गोलाघाट जिला AAGSU संस्थापक अध्यक्ष श्री.  युवराज गुरुङले गरे तथा वृक्ष रोपन दिमापुर नगलाल्याण्ड का कवियत्री अनुपमा कट्टेलले गरे। 

यसपछि बहुभाषिक कवि सम्मेलनको संचालन अनेसास उपसभनेत्री डा. इन्दु प्रभा देवी, विभाग प्रमुख असमिया, बी बरुआ कलेज, गुवाहाटी र कवयित्री श्रीमतीदक्षिणादेवी गजुरेलद्वारा विश्लेषण गरिएको थियो जसको उद्घाटन अनेसास सचिव तथा न्यूज लाइभका वरिष्ठ संवाददाता श्री राम उपाध्यायले गर्नुभएको थियो।  विभिन्न भाषाका ३० भन्दा बढी कविहरूले आफ्ना कविता वाचन गरी महान गोर्खा कविलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका थिए । त्यसमध्ये L P स्कूलको छात्रा सुश्री नुमा लिम्बुको कवि को ' पाठशाला जान्न म '  ले जम्मै दर्शक लाई मन्त्र मुग्ध पारियो। 

 दुर्गम भित्री विकासशील गाउँ पाञ्जानमा पिनाकल इङ्लिस हाईस्कुलका प्रिन्सिपल श्री जयबहादुर लिम्बू र मोहन अधिकारीको नेतृत्वमा यानी स्वागतकारिनी समितिको अध्यक्ष र मूलसचिव को रूपमा प्रदेश स्तरमा पहिलो पटक यस्तो बौद्धिक अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो ।  कार्यक्रमको बारेमा बोल्दै जय बहादुर लिम्बूले भने, “कटुवालका कविता र गीतहरू उनको कृति अन्य भाषामा अनुवाद गरिनुपर्छ, उहाँको देशभक्तिपूर्ण कविताले क्रान्ति ल्याएको हुनाले युवाहरूले उहाँलाई क्रान्तिकारी कवि भनेर सम्बोधन गरेको मैले आजको कार्यक्रमबाट बुझेको हो । अन्य भाषामा उहाँका उत्कृष्ट कृतिहरू पक्कै पनि लाभान्वित हुनेछन् ।  गोर्खाहरूको बारेमा अरूलाई शिक्षा दिने र गोर्खाहरूलाई सशक्त बनाउने आह्वानलाई साहित्यिक जगतले मूल्य थप्नेछ।

कार्यक्रमको बीचमा पत्रकारहरुसँग कुरा गर्दै बरिष्ठ पत्रकार तथा भारतीय गोर्खा परिसंघ, असम प्रदेशका महा सचिव श्री नन्द किराती देवानले भने, ‘यो देशको माटोले भन्छ, यो देशको ढुङ्गाले भन्छ, हाम्रो पानी रातो रगत यही बोगेको छ, हाम्रो पनी तातो पसिना यही खसको छ ।  यो देशभक्तिपूर्ण कविता असममा गोर्खा पुनर्जागरणको एउटा कारण हो।  राष्ट्रको लागि जुनसुकै बेला सर्वोच्च बलिदानको सन्देशसहितको देशभक्तिले भरिएको यो कविता हो।   पूर्वी असममा जन्मिएदेखि हुर्केका भूपेन हजारिकासँगको मित्रताका कारण कटुवालको जीवन प्रभावित भएको थियो।"

   "मलाई मेरी बहिनी सीता देवी देवानसँग 'क्रांतिकारी कवि' अन्वेषण गर्न रुचि थियो, ब्रह्मपुत्रको पुत्र भारतरत्न डा. भूपेन हजारिकासँगको सम्बन्धको पक्षपाती हुन्। यो व्यापक रूपमा विश्वास र स्वीकार गरिएको छ कि हरिभक्त कटुवालले भूपेन हजारिकालाई गोर्खा टोपी लगाएका थिए।  गोर्खाली भडगौले टोपी (भूपेन हजारिकाले लगाएको विशेष टोपी) र यो उनको मृत्युसम्म महान् व्यक्तित्व सँग रह्यो र अझै पनि श्रीमन्त शंकरदेव कलाक्षेत्रको भूपेन्द्र सङ्ग्रहालयमा राखिएको छ जसले मलाई हरिभक्त कटुवालको जीवन रेखाचित्रको बारेमा विस्तृत लेख लेख्न बाध्य बनायो  र छिट्टै अंग्रेजीमा प्रकाशित हुने काम हो।"

कटुवालले आफ्ना कविताहरू ठूलो क्रान्तिकारी जोशका साथ लेखेका थिए र विषयवस्तु मुख्यतः देशभक्ति, राष्ट्र निर्माणमा गोर्खाहरूको बलिदान, गोरखाहरूको कारण र पीडा, जातीय चेतना, राष्ट्रवाद, गोर्खाहरूको रक्षाका लागि आवश्यक पर्ने अधिकारहरू लगायतका विषयहरू घुमेको थियो। 

 ‘आकाशको तारा के तारा’ कविताका लागि उनलाई रोयल एकेडेमीले पुरस्कृत गरेको हो ।  सन् १९७३ मा उनले आफ्नो कविता संग्रह ‘यो जिन्दगी खई के जिन्दगी’ लिएर आएका थिए ।  यो नेपाली साहित्यको इतिहासमा उनको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण र ऐतिहासिक योगदान मध्ये एक हो।

 गोर्खा स्वायत्त परिषद् माग समिति (GACDC) का पूर्व मुख्य प्रवक्ता तथा 'हामी गोरखा-हामी भारतीय' पुस्तकका लेखक स्वर्गीय पूर्ण क्षेत्रीले दुई दशकअघि गोर्खा ठाकुरबारी, गुवाहाटीमा आयोजित कटुवाल जन्मजयन्तीमा 'क्रांतिकारी कवि' उपाधि प्रस्ताव गरेका थिए।  अखिल आसाम गोर्खा स्टुडेन्ट्स युनियन (AAGSU), गुवाहाटी महानगर कमिटीद्वारा आयोजित उक्त कार्यक्रममा तत्कालीन AAGSU प्रचार सचिव नन्द किराती देवान प्रमुख अतिथिका रूपमा उपस्थित थिए अनि सो प्रस्तावको समर्थन गरेका थिए पछि वहाँ भारतीय गोर्खा युवा परुसंघको राष्ट्रिय अध्यक्ष हुँदा विधिवध हरिभक्त कटुवाल लाई 'क्रान्तिकारी कवि ' को उपाधि प्रधान गरिएको हो अनि परिवार मा उनको छोरी कविता कटुवाल छेत्री लाई जनाएको जानकारी छ। 

 स्वर्गीय हरिभक्त कटुवालकी कान्छी छोरी कल्पना कटुवालले ‘क्रान्तिकारी कवि हरिभक्त कटुवाल जयन्ती’ भव्य रुपमा सम्पन्न भएकोमा खुसी व्यक्त गरेकी छन् ।

 "मेरो बुबा हरिभक्त कटुवाललाई चित्रकलामा गहिरो रुचि थियो। उहाँको चित्रलाई मानिसहरूले निकै मन पराएका थिए। उहाँ स्पष्ट रूपमा एक महान कवि हुनुहुन्थ्यो तर उहाँ समान योग्यताका गीतकार हुनुहुन्थ्यो। उहाँको 'मलाई नसोधा कहाँ दुख्छ घर' र 'पोखियारा'।  ‘घम्का झुल्का भारी सङ्घाइमा’ अहिले पनि २१औँ शताब्दीका युवाहरूका मनपर्ने छन् । 

 अनेसास अध्यक्ष दुर्गा खतिवडाको अध्यक्षतामा भएको खुल्ला सत्रको उद्घाटन अनेसास स्वर्ण सम्मेलन स्वागत समितिका अध्यक्ष तिलोक शर्मा र उपाध्यक्ष डा चिन्तामोनी शर्माले मुख्य वक्तव्य प्रस्तुत गरेका थिए ।   युवा साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता श्रीअन्जन बास्कोटाले हरिभक्त कटुवाललाई भारतरत्न डा. भूपेन हजारिका जस्तै अमर बनाउने र उहाँका कृतिहरूको संरक्षण गर्ने समुदायको रूपमा गोर्खा संगठनको दायित्वको गहन विश्लेषण गर्दै उहाँको जीवन रेखाचित्र प्रस्तुत गर्नुभयो। छ जना वरिष्ठ गोर्खा व्यक्तित्व तथा समाजसेवी सर्वश्री विश्वनाथ क्षेत्री ;  बरपाथर, चन्द्र शर्मा;  बोकाखत, सोमनाथ लिम्बू;  मेरापानी (दोयाङ), बीरबल दर्नाल;  उरियामघाट, श्रीमतीशान्ति राई;  सरुपाथर, श्रीसन्तबहादुर लिम्बू; चुङ्गजन लाई गोर्खा समुदाय र बृहत्तर असमिया समाजमा अतुलनीय योगदान पुर्याएको भन्दै  विशेष सम्मान गरिएको थियो ।  आगसु, आगोस्, जीएसीडीसी, भारतीय गोरखा परिसंघ, लिम्बू महासभा, किराती राई महासभा, मगर युनियन, तामाङ संघ तथा जनगुस्तिय नेतृत्वको पनि उपस्थिति रहेको थियो ।  कार्यक्रममा बोरो काचरी कल्याणकारी स्वायत्त परिषद्का कार्यकारी सदस्य प्रदिप स्वर्गरी, गोलाघाट जिल्ला साहित्य सभाका सचिव बोन्टी बोरालगायतको विभिन्न जाति उपजाति नेतृत्वउपस्थिति रहेको थियो ।  अनेसास चुङ्गाजन शाखाको मुखपत्र ‘सुनाखरी’ को कटुवाल जयन्ती विशेषअंक साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता अनेसास उपाध्यक्ष श्रीज्ञानबहादुर क्षेत्रीले विमोचन गरे 

बेलुकी सांस्कृतिक साझा स्थानीय CRPF Commandant द्वारा उद्घाटन भए पश्चात गोर्खा गीत, संगीत प्रस्तुति लगायत बोडो, आदिवासी, असमिया, नागा, राभा अन्य अन्य जाती जसले सांस्कृतिक शोभा यात्रा मा भाग लिएको थियो आफ्नु  प्रदर्शनीमुलक प्रस्तुति ले उपस्तिथ जन जम्मै लाई मन्त्रमुग्ध पारे। अनेसास स्वर्ण जयन्ती समापन समारोह महाधिवेशन यसपाली गोलाघाट जिल्लाको सरुपथार मा आउँदो नवम्बर महिनामा ४ दिने कार्यसूची हुने कार्यक्रम लाई यस जयन्तिले ठोस सहयोग जागर पुगेको देखियो।